Jak to jest z tym IXO/Altaya? - Poradnik kolekcjonera #1

Słowem wstępu

Dzień dobry! Dziś chciałbym wyjaśnić pewną dość ważną kwestię, na której temat już nie raz widziałem kłótnie na tyle rozbuchane, że dorośli ludzie, kolekcjonerzy, wyzywali się, jak dzieci w gimnazjum... Przy okazji chcę zacząć nim mini-serię wpisów poświęconych bardziej kolekcjonerskiemu hobby, aniżeli stricte historii rajdów. Roboczo nadałem jej tytuł Poradnik kolekcjonera.

W pierwszym Poradniku kolekcjonera postaram się wytłumaczyć pojęcia modeli katalogowych i gazetowych. Znajdziecie tutaj odpowiedzi na takie pytania, jak: kto w ogóle je produkuje, kto je wydaje, skąd się wzięły pewne umowne oznaczenia, które oznaczenia potrafią być błędne, oraz na co zwracać uwagę, aby nie pomylić jednych z drugimi. Głównie zajmiemy się tematem rajdówek, ale poświęcę też parę słów Kultowym. Serdecznie zapraszam!

Kto, kogo, gdzie.

Pierwszy podział

Zacznijmy od podzielenia wszystkich popularnych oznaczeń na dwie trzy grupy. Pierwszą z nich są modele katalogowe, które najczęściej nazywamy: pełnym IXO, gablotkowym / katalogowym IXO, IXO z oznaczeniem serii, np. RAM, czy IXO/ISTem w przypadku pojazdów radzieckich. Drugą grupę stanowią modele gazetkowe, popularnie określane jako: gazetkowe IXO, Altaya, IXO/Altaya, IXO/DeAgostini, IXO/Eaglemoss, model z wydawnictwa XYZ, czy IST/Deagostini. Na koniec zostawiłem natomiast marki tworzone na zlecenie sklepów modelarskich, takie jak Whitebox, czy CMR.

Z powyższego można wywnioskować, że modele gazetkowe są powiązane w jakiś sposób z IXO Models. Często można spotkać się z opinią, że gazeciaki produkowane są właśnie przez IXO, tylko że z mniejszą ilością detali. Jest w tym rozumowaniu dużo racji, ale z taką różnicą, że ani modele gazetkowe, ani tak naprawdę katalogowe nie są produkowane przez IXO.

Modele katalogowe

Zrzut ekranu ze strony producenta na dzień 26.12.2019

Producentem zarówno jednych, jak i drugich jest spółka PREMIUM & COLLECTIBLES TRADING Co. Ltd. (PCT) mającą swoją siedzibę w Makau (przemysłowej dzielnicy Chin). Czemu więc mówię, że w powyższym rozumowaniu jest trochę racji? Wystarczy spędzić parę chwil na stronie tej firmy, aby dowiedzieć się, że posiada ona cztery własne marki, pod którymi wydaje modele. Są to:

• IXO Models
• PremiumX Models
• IST Models
• J-collection

Właśnie te marki modeli nazywamy modelami katalogowymi. Dla każdej z nich co roku udostępniany jest katalog, w którym znajdziemy modele aktualnie obecne w sprzedaży oraz zapowiedzi na cały rok. Później hurtownie zamawiają modele dostępne w katalogu, a sklepy biorą je od nich i sprzedają nam.

Modele gazetowe

Zrzut ekranu ze strony producenta na dzień 26.12.2019

Na stronie firmy PCT możemy przeczytać także, o drugim sposobie dystrybucji modeli, który obecnie dostarcza na rynek około 70% wszystkich przedmiotów kolekcjonerskich. Mowa oczywiście o dystrybucji w gazetach. Producent mówi o seriach posiadających przeważnie 60 numerów, bądź dużych autach do samodzielnego złożenia liczącymi około 100 numerów. Firma deklaruje także, że obecnie produkuje 220 kolekcji na cały świat we współpracy z największymi wydawnictwami, takimi jak:

• DeAgostini
• Ediciones Altaya
• PLANETA DeAgostini
• Hachette Collections
• Editions Atlas
• Eaglemoss
• Centauria

Według informacji zawartych na stronie producenta modele dla wydawnictw są produkowane w tych samych fabrykach i przechodzą te same etapy produkcji, co ich własne marki. Różnią się za to jakością. Właśnie z tego względu modele gazetkowe dosyć często bywają uproszczone względem IXO, IST, czy J-collection. Sam poziom uproszczenia również się waha, a to za sprawą końcowej ceny w jakiej wydawnictwo będzie sprzedawać gazety. Dlatego też modele z wydawnictwa Atlas na przykład mają dużo więcej detali, niż Kultowe Auta PRLu od DeAgostini.

Czasem możemy również zauważyć, że niektóre modele określane są jako IXO/Edicola. Edicola nie jest jednak wydawnictwem gazetowym, a po prostu oznacza kiosk po włosku. Tak jak my mówimy gazeciaki, tak Włosi używają określenia Edicola.

Modele sklepowe

Obecnie coraz popularniejsze stają się tak zwane modele sklepowe. W większości popularnych sklepów internetowych znajdziemy modele firm Whitebox, czy CMR. Niby nowe marki, a jednak jakby znajome. To dlatego, że te marki również produkuje PCT, ale na trochę innej zasadzie. Nie są to brandy należące ani do samego PCT, jak i do żadnego z wydawnictw gazetowych. Jak możemy przeczytać na stronie IXO models w zakładce OEM & SPECIAL ORDERS, firma PCT z chęcią przygotuje dla partnerów modele oparte o ich formy w dowolnych malowaniach i opakowaniach, jeśli zamówione zostanie minimum 1000 sztuk. Ponadto firma deklaruje się, że w przypadku zamówienia powyżej 5000 sztuk jest w stanie opracować formę dla nie istniejącego dotychczas w ich ofercie samochodu. Z tej oferty właśnie korzystają sklepy internetowe, tworząc wspomniane wyżej serie.

Powszechnie przyjęte oznaczenia

Najczęściej marka IXO utożsamiana jest z firmą PCT w związku z czym światek kolekcjonerski przyjął pewne uproszczenia i skróty myślowe. Wszystkie modele katalogowe zwykło się nazywać IXO, a te wydawane w gazetach - Altayą. Oprócz tego często napotkać można oznaczenia IXO/Altaya, IXO/Eaglemoss, czy IST/DeAgostini, które oznaczają, że model został wyprodukowany przez IXO dla Eaglemoss. Te skróty są na tyle zakorzenione w świadomości kolekcjonerów, że możemy je zaakceptować. Tak jak Adidasy są synonimem butów sportowych, tak Altaya została synonimem modeli gazetowych. Nie jest to nic złego, możemy tak mówić, ale warto mieć z tyłu głowy świadomość, kto tak naprawdę wyprodukował nasz model. O ile sprawdzić, że nasze adidasy wyprodukował Nike jest łatwo, o tyle w przypadku modeli jest dosyć trudno.

Niestety ze względu na mylenie IXO z PCT, czasem spotykamy takie kwiatki jak IXO/IST. Na tym etapie wiecie już, że zarówno IXO, jak i IST są brandami spółki PCT, więc pisanie, że jeden brand wyprodukował coś dla drugiego jest bez sensu. Kiedyś też brałem udział w dyskusji na pewnej grupie Facebookowej, w której ktoś próbował przekonać wszystkich, że to Altaya jest producentem wszystkiego. 🤣

Podsumowanie

Poprawnie:

• IST XXX
• IXO RAM XXX
• Altaya
• DeAgostini

Akceptowalnie:

• IXO/Altaya
• IST/DeAgostini
• gazetkowe IXO
• IXO dla wydawnictwa XYZ

Źle:

• IXO/IST
• Altas/DeAgostini
• Altaya dla firmy IXO

Chciałbym, żebyście z dzisiejszego wpisu zapamiętali różnice między IXO i Altayą. Ja tutaj na Rajdowej już od dawna używam właśnie tych utartych oznaczeń i z pełną świadomością oznaczam Altayą modele z wydawnictwa Eaglemoss. Dziś Altaya jest już po prostu synonimem modelu gazetkowego, tak jak IXO synonimem całej spółki PCT. Nieraz gdy mowa o Eaglemossie, czy Hachette, nawet doświadczeni kolekcjonerzy muszą dopytywać o czym mowa. Używajmy skrótów, ale z głową, szczególnie tych w stylu IST/Altaya. Łatwo o pomyłkę. 😉

Serdecznie dziękuję za uwagę. Dajcie znać w komentarzu co sądzicie o tym wpisie oraz jaki temat powinienem poruszyć jako następny w serii Poradnik kolekcjonera. Życzę miłego dnia i pozdrawiam!